ՀԴԲ նախկին տնօրեն Ջեյմս Կոմին ԱՄՆ Սենատի հետախուզության հարցերով հանձնաժողովի նիստում նախագահ Դոնալդ Թրամփին մեղադրեց իր գերատեսչության վերաբերյալ ստի և զրպարտության մեջ: Նրա խոսքով՝ Թրամփի բացատրություններն իր պաշտոնանկության պատճառների վերաբերյալ իրեն շփոթեցրին, որովհետև նախագահը իրեն վստահեցնում էր, որ հիանալի է կատարում իր աշխատանքը:
«Ինձ շատ զարմացրեց, երբ ես հեռուստալուրերից իմացա, որ նախագահն ինձ աշխատանքից ազատել է Ռուսաստանի հետ կապված հետաքննության պատճառով»՝ ասաց նա: Կոմին ընդգծեց, որ Թրամփը զրպարտել է ՀԴԲ-ին և իրեն՝ պնդելով, որ կառույցը չի կարողանում իր աշխատանքը կատարել. «Դա սուտ էր, ուղիղ ու պարզ սուտ»:
Մայիսի 10-ին Թրամփը Ջեյմս Կոմիին պաշտոնանկեց ՀԴԲ-ի տնօրենի աշխատանքից՝ հայտարարելով «նա ի վիճակի չէ արդյունավետ ղեկավարել բյուրոն»: Թրամփի քննադատները ենթադրեցին, որ Կոմիի պաշտոնանկությունը առնչվում է 2016-ի ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին Ռուսաստանի ենթադրյալ միջամտության հետաքննությանը: Հինգշաբթի օրվա լսումներում Ջեյմս Կոմին ընդգծեց, որ իր պաշտոնանկությունը իրոք կապված էր այդ հետաքննության հետ:
«Այո, ես այդպես եմ կարծում, որովհետև տեսել եմ՝ ինչ էր ասում նախագահը հեռուստատեսությամբ»՝ ասաց նա: Նա նաև ասաց, որ Թրամփի հետ խոսակցություններից հետո սկսել է գրառել զրույցները, որովհետև նախազգացում է ունեցել, որ հետո կարող է օգտագործել «ոչ միայն իր, այլև ՀԴԲ-ի պաշտպանության համար»: Լսումներում Կոմին նաև պատմել է, որ «նվազագույնը մի քանի հարյուր, իսկ գուցե հազարավոր» կազմակերպություններ ԱՄՆ-ում ենթարկվել են ռուս հաքերների հարձակմանը ընտրարշավի ընթացքում»: Հաքերային հարձակումների կոնկրետ օրինակներ Կոմին չնշեց: Կոմիի ներածական խոսքը հրապարակվել էր լսումների նախօրեին: Այդ խոսքի համաձայն՝ ՀԴԲ-ի նախկին տնօրենը ցուցմունք կտա, որ նախագահը խնդրել է դադարեցնել հետաքննությունը ազգային անվտանգության հարցերով նախկին խորհրդական Մայքլ Ֆլինի պաշտոնանկության հարցով: Կոմին ասում է, որ Թրամփը Ռուսաստանի հետ իր կապերի հետաքննությունն անվանել է «իր վրա կախված ամպ»:
BBC
Հ.Գ. Դեռ պաշտոնանկությունից առաջ Ջեյմս Կոմին երեք անգամ Թրամփին ասել է, որ նա ՀԴԲ-ի դիտարկման տակ չէ, որի մասին հրապարակավ հայտարարել է և ԱՄՆ նախագահը: Կոմիի՝ չորեքշաբթի երեկոյան հրապարակված ելույթը կարդալով՝ Թրամփի մասնավոր իրավաբանական խորհրդատու Մարկ Կասովիցը ասել է, որ գոհ է՝ Կոմին հաստատել է, որ նախագահը քննիչների թիրախում չէ: «Նախագահն իրեն զգում է ամբողջությամբ և լիակատար վերականգնված»՝ ասել է փաստաբանը: Ազգային անվտանգության գործակալության տնօրեն Մայք Ռոջերսը և ԱՄՆ-ի ազգային հետախուզության տնօրեն Դեն Քոուտսը ավել վաղ սենատորներին ասել էին, որ երբեք ճնշում չեն զգացել Սպիտակ տան կողմից որևէ անօրինական գործողություն կատարելու համար:
Կոմիի ելույթը յոթ էջ է, նա պատմում է, որ նախագահի հետ իր առաջին հանդիպումը հունվարի 6-ին էր Թրամփ թաուերի մամլո սրահում, որտեղ Կոմին նրան տեղեկացրել է «անվայելուչ և չստուգված» կասկածների մասին: Նախագահի դոսյեում, որ կազմել է բրիտանական հետախուզության նախկին սպան, ասվում էր, որ ռուսական հատուկ ծառայությունները Թրամփին վարկաբեկող նյութեր ունեն, այդ թվում՝ տեսագրություն Մոսկվայի հյուրանոցում թեթևաբարո կանանց հետ նրա շփումների վերաբերյալ: Կոմին վկայում է, որ նախագահը «իր արգահատանքն արտահայտեց այդ մեղադրանքների վերաբերյալ և կտրականապես հերքեց» հաջորդ հանդիպմանը, որ տեղի է ունեցել հունվարի 27-ին Սպիտակ տանն ընթրիքի ժամանակ, որին ներկա են եղել միայն ինքն ու Թրամփը: Այդ երեկո նա «շատ անհարմար խոսակցություն» է ունեցել նախագահի հետ: Թեպետ իր ցուցմունքներում Կոմին նախագահին լավագույն լույսով չի ներկայացնում, արդարադատությանը խոչընդոտելու ուղղակի մեղադրանքներ չկան: Ջեյմս Կոմիի հայտարարությունների մեծ մասը ուղղակի հակասում է իրենց հանդիպումների Թրամփի վարկածներին: Ստացվում է դասական իրավիճակ՝ իմ խոսքը քո խոսքի դեմ: Վերջին հարցումներով՝ ԱՄՆ-ի հասարակությունը ավելի շատ վստահում է պաշտոնանկված Կոմիին, քան նախագահին: Եթե Կոմիի ելույթից հետո Թրամփը նորից նրա վրա հարձակվի իր «Թվիթերում», դա ավելի մեծ ազդեցություն կունենա հասարակական կարծիքի վրա: Կոմիի խոսքով՝ Սպիտակ տան Կանաչ սենյակում ընթրիքի ժամանակ Թրամփն իրեն հարցրել է՝ ուզո՞ւմ է մնալ իր պաշտոնում: Կոմիին դա տարօրինակ է թվացել, որովհետև մինչ այդ Թրամփը երկու անգամ ասել է, որ հույս ունի՝ նա չի հեռանա: Այդ խոսակցությունը նրան տագնապ է ներշնչել, որ նախագահը փորձում է «ստեղծել ինչ-որ հովանավորչական հարաբերություններ»:
«Մի քանի վայրկյան անց նախագահն ասաց. «Ինձ նվիրվածություն է պետք, ես նվիրվածություն եմ սպասում,- հաստատում է Կոմին: - Անհարմար դադարի մեջ ես չշարժվեցի, ոչ մի բառ չասացի և չփոխեցի դեմքիս արտահայտությունը: Մենք պարզապես լուռ նայում էինք իրար»: Սպիտակ տանը փետրվարի 14-ին հավաքվել են հետախուզության ղեկավարները, հանդիպումից հետո նախագահը Կոմիին խնդրել է մնալ և Օվալաձև աշխատասենյակում նրան ասել է. «ՈՒզում եմ Մայքլ Ֆլինի մասին խոսել»: Ֆլինը հրաժարական տվեց փետրվարին, ընդունելով, որ ղեկավարությանն ապատեղեկացրել է Վաշինգտոնում ՌԴ դեսպան Սերգեյ Կիսլյակի հետ իր շփումների մասին: Թրամփը ազգային անվտանգության հարցերով իր խորհրդականի հրաժարականն ընդունեց նշանակումից 24 օր անց: Կոմին հաստատում է, որ Թրամփն իրեն ասել է. «Ես հույս ունեմ, որ դուք հստակ տեսնում եք այդ հետաքննությունը ու Ֆլինին հանգիստ թողնելու հնարավորությունը: Նա լավ տղա է»: ՀԴԲ-ի նախկին տնօրենը նախագահին երաշխիքներ չի տվել այդ հարցում:
Նախագահ Բարաք Օբամայի հետ իրենց պաշտոնավարման համատեղ երեք տարիներին Կոմին նրա հետ խոսել է միայն երկու անգամ, Թրամփի ու իր համատեղ պաշտոնավարման չորս ամիսներին նրանք ինը զրույց են ունեցել՝ երեք անձնական հանդիպում և վեց հեռախոսազրույց:
Ջեյմս Կոմին էլ պատասխանեց սենատորների հարցերին, բայց Թրամփի և Ռուսաստանի հարաբերությունները շարունակում են մնալ մշուշի մեջ:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ